Tag: Liza jakez-Vargas

Penn-kil-ha-troad : Ar bizied

Ur gronikenn kinniget bep Yaou gant Liza Jakez-Vargas.
“Penn-kil-ha-troad” ar gronikenn gant ur penn hag ul lost ! Deskit geriaoueg lies ha dic’hortoz savet diwar lodennoù ar c’horf gant un heuliad sizhuniek.
Notenn : Puilh eo an niver a droioù-lavar ha keñveriadennoù liammet ouzh ar c’horf e brezhoneg. Ne oa ket plas evit lakaat anezho holl er gronikenn siwazh ! Bezit fri-furch ha digorit ho keriadurioù muiañ-karet neuze !

 

 

 

 

Pellgargañ

BIZ / BIZIED

Ar pemp biz :

ar biz-meud

ar biz-yod/liper

ar biz-bras/kreiz

ar biz-gwalenn/bizoù/kalon/magerez

ar biz-bihan

Biz warn-ugent : anv a roer d’ar c’halc’h

Bizied gant an traoù : ar gwiniegi, horolajoù (evit diskouez an eur), eurieroù (memes tra), ferc’hier, rastelloù, heskennoù

Bizied al loened : gant ar c’hranked

Bezañ e vizied kamm ouzh e veud : bezañ pizh-tre

Bezañ kaset d’ar gêr gant e viz-bihan : bezañ kaset d’e blas en-dro.

Bizaouier : den a ra pe a werzh bravigoù

Bizek : unan bennak gant bizied bras pe un ostilh bennak gant dent

Biziad : poan-viz

Biziata : c’hoari gant e vizied, biziata ur binioù da skouer

Biz-ha-biz : evel pa zañser

Bizoù : gwalennoù

C’hoari bizig-ha-bizig : c’hoari hep goulenn arc’hant

C’hoari biz-meud : gortoz bezañ tapet gant ur c’harr digoust

C’hoari ar biz mezv : c’hoari boeson

Gouzout dreist-penn-biz : gouzout un dra bennak dre an eñvor, mat-kenañ

Gouzout e pe viz emañ an drein : chom hep gouzout petra hor bez c’hoant

Kammañ e vizied : laerezh

«Ken […] ken ma verv ar gwad em biz-bihan» : fulor-ruz

«Ken gwir ha ma’z eus pemp biz war ma dorn !» : gwir 100%

Kouezhañ e viz(ig) en e zorn : bezañ dipitet

Lienañ ar biz kontroll : faziañ

Lipat e viz e ti unan all : mont da skoatiñ e ti unan bennak evel un teureug

Meudad : muzul gant ar biz-meud

Ober biz :ober kentel da unan bennak, gourdrouz

Reiñ biz : harpañ unan bennak muioc’h evit unan all

Skaotañ/Poazhañ e viz : faziañ groñs

Ar fablennoù gant Danielle Padel

Fablennoù : diouzhtu e vez soñjet e re “Jean de la Fontaine” troet e galleg ken flour evel-just !
Met araozo e oa brudet-tre reoù Esope, e gresianeg kozh.
Lod al lennegezh hengounel e vezont er bed a-bezh ! E brezhoneg e vezont kavet ivez ?
N’eus ket pell eo bet klokaet hag embannet oberenn an aotrou Combeau, deus an XIXvet kantved, gant Daniel Doujet.

 

 

 

 

Pellgargañ

Penn-kil-ha-troad : An daouarn

Ur gronikenn kinniget bep Yaou gant Liza Jakez-Vargas.
«Penn-kil-ha-troad», ar gronikenn gant ur penn hag ul lost ! Deskit geriaoueg lies ha dic’hortoz savet diwar lodennoù ar c’horf gant un heuliad sizhuniek.
Notenn : Puilh eo an niver a droioù-lavar ha keñveriadennoù liammet ouzh ar c’horf e brezhoneg. Ne oa ket plas evit lakaat anezho holl er gronikenn siwazh ! Bezit fri-furch ha digorit ho keriadurioù muiañ-karet neuze !

 

 

Pellgargañ

DORN / DAOUARN / DORNIOÙ / DAOUARNIOÙ

Anvioù all : meñgez, krabanoù
Boz / flac’h : toull an dorn e-kreiz ar palv
Kil : kein an dorn
Palv : diabarzh an dorn
An daouarn er vann / en nec’h ! : gerioù a zistager pa c’hourdrouzer unan bennak gant un arm.
Astenn e zorn : goulenn an aluzen
Bezañ an dorn gantañ·i : bezañ ar galloud gantañ·i
Bezañ dornet : bezañ ampart war un dra bennak
Bezañ paket an dorn er pod : evel e galleg gant ar sac’h. Tapet war ar prim.
Bezañ teodet hir ha dornet berr : komz kalz hag ober nebeut
Bezañ tomm e zaouarn : bezañ laer pe kaout daouarn kamm/krogek
Bezañ tout en un dorn : evel 5 biz an daouarn e galleg
Daouarn kleiz : an dorn fall a-hervez
Daouarn-yod : daouarn a laka pep tra da gouezhañ. Bezañ un tamm amparfal / glaouch
Dorn an traoù : tasoù, podoù, breolimoù, kastelodennoù, aspled an diri, erer
Dornata / krabana / flac’hata / bozata : skeiñ a daolioù dorn
Dornad : endalc’had an dorn, ur c’hementad bihan alies
Dornadeg : obererezh dornañ graet a-stroll
Dornañ : skeiñ war an tañvouez evit distagañ greun diouto (ed, kerc’h, heiz…).
Dornañ gevier : kontañ gevier
Dorn-ha-dorn : an eil dorn e-barzh egile
Dornell, dornikell : lodenn eus un draezenn a c’haller kregiñ enni gant an dorn (kleze, dor, prenestr)
Dornerez : ijinenn da zornañ an ed
Dornlevr : levr evit deskiñ aes
Dornskrid : levr pe destenn skrivet gant an dorn
Kaout un dra bennak dindan zorn : kaout un dra bennak tost a-walc’h dezhañ·i da c’hallout e gemer hag e embregañ
Kemer an dorn war-lerc’h unan bennak : kenderc’hel labour ub
Kentañ/Eil dorn : un dra bennak nevez pe gozh a implijer. Ul levr kentañ dorn a brener en ul levrdi, ul levr eil dorn e ti Emmaüs.
Labour-dorn : labour graet gant an daouarn
Lezel an dorn da : reiñ ar galloud da ub
Ober dorn da ub : gourdrouz PE servij banneoù PE ingalañ kartoù (c’hoari)
Ober unan bennak ouzh e zorn : stummañ un den evit ma vo gouest ober memes traoù ha ni.
Reiñ/teurel/dougen dorn : sikour
Starderez-dorn : lodenn eus ar c’harr ac’h implijer evit ma chomo ar c’harr a-sav en e blas ur wech lazhet ar c’heflusker.

Mammennoù : an Here, devri, M. Ménard, Wikipedia, Reun ar Glev, Devri, geriadur enlinenn Favereau

Penn-Kil-Ha-Troad : An divrec’h

Ur gronikenn kinniget bep Yaou gant Liza Jakez-Vargas.
«Penn-kil-ha-troad», ar gronikenn gant ur penn hag ul lost ! Deskit geriaoueg lies ha dic’hortoz savet diwar lodennoù ar c’horf gant un heuliad sizhuniek.

Notenn : Puilh eo an niver a droioù-lavar ha keñveriadennoù liammet ouzh ar c’horf e brezhoneg. Ne oa ket plas evit lakaat anezho holl er gronikenn siwazh ! Bezit fri-furch ha digorit ho keriadurioù muiañ-karet neuze !

Pellgargañ

BREC’H* (unander benel) / DIV(V)REC’H (daouad) / BREC’HIOÙ (liester)

Arvrec’h : lodenn etre ar vrec’h hag an arzorn
A-vrec’had : O vriata unan bennak PE kemer traoù gant e zivrec’h meur a-wech
Bevañ diwar-bouez e zivrec’h : gounid e vuhez a-drugarez d’ur vicher dorn
Brec’h-ha-brec’h : tud staget o brec’hioù an eil re gant ar reoù all
Brec’h : Danvezenn aozet diwar ur viruz lakaet dinoaz, a gontammer ganti gwad an dud evit o wareziñ diouzh ar c’hleñved-se.
Brec’hioù : d’an traoù (kadorioù, lunedoù, kravazh…) ha d’al loened (morgazh, kranked…)
Brec’h-nij* : kleñved pegus, diwar ur viruz, ma teu klogorennoù war ar c’hroc’hen hag a vez tapet gant ar vugale peurliesañ
Brec’h-zu* : Tifuz
Brec’hidigezh* : ar fed lakaat ar vrec’h e korf an dud
Brec’had : Poan vrec’h PE ar fed kaout ur bern traoù etre an divrec’h
Brec’hek : un den brec’hioù dezhañ·i.
Brec’hiata / Briata : stardañ un den pe tud etre e zivrec’h
Brec’hiet : a zo brec’hioù (bras, bihan, tev…) dezhañ·i
Brec’h-vor : Gwazh vor zo etre an douar-bras hag un enez pe etre div enez.
Brec’hwiskoù : Pezh a warez ar vrec’h eus un taol pe pezh a laka ar sportourien·ezed tro-dro d’o brec’h.
Dougen a-benn-brec’h : dougen e penn an divvrec’h, gant diaesterioù.
Divrec’h : hep brec’h ebet
Plegañ e vrec’h : ar pezh a reer evit evañ ur banne (sevel un ilin e galleg)
Reiñ brec’h : sikour

Mammennoù : Devri, Meurgorf, geriadur an Here, geriadur Galleg-Brezhoneg Martial Ménard, Geriadur enlinenn Favereau, Wikeriadur, Wikipedia