Ar gronikenn buhez Bro-Naoned da selaou bep Merc’her en abadennoù DihunNaoned ha Naoned ‘m eus.
Ober anaoudegezh gant ur Start Up, ur gevredigezh pe c’hoazh ul lec’h e Naoned !
Tangi en doa tremenet ur sizhunvezh staj e Radio Naoned. Aterset en doa an div c’hopradez a labour er gevredigezh Kentelioù an Noz. Tara kenurzhierez anezhi ha Liza kelennerez war ar brezhoneg.
Ur gronikenn kinniget gant Liza Jakez-Vargas.
“Penn-kil-ha-troad”, ur gronikenn gant ur penn hag ul lost ! Deskit geriaoueg lies ha dic’hortoz savet diwar lodennoù ar c’horf gant un heuliad sizhuniek.
Notenn : Puilh eo an niver a droioù-lavar ha keñveriadennoù liammet ouzh ar c’horf e brezhoneg. Ne oa ket plas evit lakaat anezho holl er gronikenn siwazh ! Bezit fri-furch ha digorit ho keriadurioù muiañ-karet neuze !
Geriaoueg keinek ar sizhun (dre urzh al lizherenneg pe dost) :
KEIN / KEINOÙ
Kein : rann a-dreñv etre ar c’hilpenn hag ar revr. Bezañ a-dreñv unan bennak. Rann a-dreñv lodennoù all eus ar c’horf pe traoù (fri, armel, kador, savadur…)
Kil : lodenn a-dreñv ar c’horf. Implijet evit deskrivañ tu enep d’an tu a weler da gentañ pe da bouezusañ (dorn, falz, kontell, medalenn…).
Ar re am meule dirazon am difrege a-dreñv da gein (krennlavar) : ar re a gomz brav dirazoc’h a c’hall droukkomz diwar o fenn da c’houde
A c’hwen e gein : bezañ gourvezet war e gein
Bezañ evel kein ha roched : en em glevout mat-tre gant unan bennak
Bezañ krommet e gein : bezañ daoubleget
Bezañ sec’h e gein : bezañ pizh
Bezañ war chouk unan bennak : atav oc’h evezhiañ unan bennak
Chouk : lodenn uhelañ ar c’hein
Choukañ : sankañ, leuniañ un dra bennak betek re
Flourañ kein unan bennak : bezañ jentil gant unan bennak evit kaout un dra bennak en eskemm
Keinal : klemm
Keinata, choukata : Kargañ un dra bennak war e gein
Kein Breizh pe Kein ar Vro : lesanvioù roet d’ar Menezioù-Are
Kein-dre-gein : mesk-ha-mesk
Keinek : ur c’hein bras/ledan gantañ·i
Kein-gwiz : Gorrekaerioù a dorr tizh ur c’harr.
Keinvan : klemm a ziskouez glac’har pe boan.
Keinvor : lodenn eus ar mor zo ar pellañ eus an oad.
Keinvro : lodenn eus ar vro zo ar pellañ eus ur gêr.
Keinwisk : pezh dilhad pe baper a wisk ar sportourien ha sportourezed, un niverenn warnañ da skouer.
Livenn-gein*, gwalenn-gein* : Ar regennad eskern bihan a-hed kein den pe loen.
Mell-kein : ar pezh a gaver el livenn-gein
Ober lamm-chouk-e-benn : ober ul lamm en a-raok o treiñ warnañ e-unan
Ober kein d’unan bennak : sikour un den o tougen anezhañ
Ober ar c’heinek : «kaout ur c’hein mat» e galleg flour
Pigosat war kein unan bennak : droukkomz diwar-benn unan bennak
Poan-gein
Sachañ ar c’hravazh/ar c’harr war e gein : desachañ trubuilhoù
Sac’h-kein
Sevel e gein : bezañ en ur stad gwelloc’h. Mont war wellaat.
Terriñ keuneud war kein unan bennak : droukkomz diwar-benn unan bennak
Treiñ kein da unan bennak : dilezel unan bennak
Ur gronikenn kinniget gant Liza Jakez-Vargas.
“Penn-kil-ha-troad”, ur gronikenn gant ur penn hag ul lost ! Deskit geriaoueg lies ha dic’hortoz savet diwar lodennoù ar c’horf gant un heuliad sizhuniek.
Notenn : Puilh eo an niver a droioù-lavar ha keñveriadennoù liammet ouzh ar c’horf e brezhoneg. Ne oa ket plas evit lakaat anezho holl er gronikenn siwazh ! Bezit fri-furch ha digorit ho keriadurioù muiañ-karet neuze !
Geriaoueg bronnek ar sizhun (dre urzh al lizherenneg pe dost) :
Bronn* (unander), divronn (daouad), bronnoù (liester)
Notenn : implijet e vez divronn evit an dud ha bronnoù evit al loened
Askre : lec’h etre an divronn, kreiz, sez ar santadoù : eienenn ar vuhez dre astenn
Beg/Penn ar bronnoù, bronnenn* : organ gwagrennek ar bruched ma tever al laezh dioutañ p’o devez bet bugale
Bezañ ouzh ar vronn : ur babig ha n’eo ket dizonet c’hoazh, ac’h ev laezh o tont eus ar vruched.
Brennid* : lodenn eus an divskoaz a ya betek laez ar c’horf
Brennidenn* : pezh-dilhad a vez lakaet evit dougen an divronn
Bronn* : spegoù ar morgazhed peg ouzh o brec’hioù, traoù koeñvet, kreskennoù legumaj, traoù kromm (beg ur pod, ul lestr, ur chuk).
Bronneg(ed)* : rummad loened mellkeineged mammalia
Bronnek : bruchedet-mat
Bronduañ : Gloaz ma ra ar gwad takadoù du pe c’hlas-du (diwar bronn ha du)
Bronnig* laezh, bronn ar varaenn : koeñvadenn war ur varaenn el lec’h m’emañ bet o stekiñ ouzh un all er forn
Bronnig* ar c’had, ar c’havr, pe Bronnoù-koukoug : bleuñv gwezvoud
Bronn-vor* : divellkeineg eus ar spesad actinaria
Bruchediñ : en em harpañ war e vruched
C’hwezañ e vruched : c’hwezañ e skevent evit ober van da vezañ kreñv
Dispakañ e vronnoù : diskouez e vruched d’an dud
Kerc’henn* :rann ar c’horf zo en-dro d’ar gouzoug, bruched dre astenn
Reiñ bronn, bronnañ : magañ ar babigoù = reiñ chukig
Reiñ bronn d’ar bal : diskuizhañ o kemer harp war ar bal. Bezañ lezirek.
Pod-bronner : bured. Boutailhadig e lec’h ma lakaer laezh d’ar vugale.
Ur banne bronn :banne laezh roet d’ar babigoù
Bommoù-bruch, Boubenoù, Bourselloù, Brusk, Cheltrennoù*, Flojennoù*, Forfailhoù, Gwrez*, Javen, Kabinoù, Kalon*, Kaolenn*, Kaouledenn*, Kaol-irvin, Krubuilh, Lommoù, Nunu, Peultrin, Sac’had bleud, Stal*, Stomog, Takenn*, Tezh : Anvioù poblek an divronn
Boubou, Bouik, Chuk, Sukig : Divronn e yezh ar vugale
Mammennoù :
Geriadurioù : an Here, Reun ar Glev, Geriahudur ar brezhoneg, Geriadur Galleg-Brezhoneg Martial Ménard
Enlinenn : devri, wikeriadur, Favereau
Levrioù : Eostad Gireg Konan
Kronikenn an tunioù mat gant :
Les voisins bio, paneroù bio ‘ba Brest
La Cantoche, ostaleri kevredigezhel ‘ba Brest
Atersadenn ar sun gant Zan Michat
Sonerezh an atersadenn : Le vent nous portera gant Noir Désir
Goulennoù-labour
Atersadenn ar micherioù gant Liza Jakez-Vargas
Sonerezh fin : Un peu de haine gant PLK
Don’t stop me now gant Queen
